doorJessica BoekhoutInformatie: OTS en maatregelen Coronavirus
De rechtbanken en gerechtshoven zijn vanaf dinsdag 17 maart 2020 gesloten vanwege het coronavirus. Wat betekent dit voor de ondertoezichtstelling van uw kind.
In verband met de uitbraak van het coronavirus heeft de Rechtspraak besloten vanaf dinsdag 17 maart de rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges te sluiten. Recent is bekendgemaakt dat ook ná 6 april de gerechtsgebouwen in principe gesloten blijven. Op dit moment worden alleen urgente zaken behandeld. Op korte termijn zal een aanvullende lijst worden opgesteld van zaken die, naast de urgente zaken, ook prioriteit moeten krijgen.
Wat zijn urgente zaken?
Op rechtspraak.nl is een lijst gepubliceerd met voorbeelden van urgente zaken. Op deze lijst staan ook zaken die gaan over een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing. Daarnaast kan er gedacht worden aan zaken over zorg taken en spoed-kortgedingen.
Hoe wordt mijn zaak nu behandeld?
De ondertoezichtstelling wordt behandeld als ze spoedeisend zijn. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de termijn van de ondertoezichtstelling of de uithuisplaatsing bijna afloopt. De rechtbank bekijkt per zaak hoe de zaak dan wordt behandeld. In principe zal er geen fysieke zitting plaatsvinden. Waar mogelijk zal er gebruik worden gemaakt van videoconference of telefonisch horen. Als fysieke komst naar het gerechtsgebouw absoluut noodzakelijk is, zullen daar passende maatregelen voor worden getroffen. Het kan ook zo zijn dat de rechtbank besluit dat er een overbruggingsbeslissing wordt genomen. Dit is een beslissing waarin de termijn van de ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing voor een korte termijn wordt verlengd. Dit is uitsluitend bedoeld om de termijn veilig te stellen. De betrokkenen zullen alsnog zo spoedig mogelijk in de gelegenheid worden gesteld om te worden gehoord.
Wat kunt u doen?
Heeft u nog verdere vragen? De rechtspraak heeft het dringende verzoek neergelegd geen telefonisch contact met hen op te nemen. De bezetting op de rechtbank is beperkt en gelet op de corona-maatregelen is het heel belastend al zij gebeld worden.
U kunt derhalve het beste contact opnemen met uw advocaat. Heeft u nog geen advocaat, maar heeft u wel rechtsbijstand nodig. Neemt u dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
doorJessica BoekhoutMag de gezinsvoogd met het kind praten zonder toestemming van de ouders?
Op het moment dat er een ondertoezichtstelling wordt uitgesproken komt er een gezinsvoogd. De gezinsvoogd praat met de ouders, maar ook vaak met het kind dat onder toezicht staat. Veel ouders vragen zich af of dit wel zo maar mag.
De achtergrond van de vraag is vaak hetzelfde. De ouders zijn het niet eens met de ondertoezichtstelling en zij vertrouwen de gezinsvoogd niet. Om die reden wordt ook vaak geprobeerd de gezinsvoogd geen toegang te geven tot het gezin en dus gesprekken tussen de gezinsvoogd en het kind te voorkomen. Of zij willen dat er een vertrouwenspersoon voor het kind aanwezig is bij het gesprek. Mag de gezinsvoogd alleen in gesprek met het kind als de ouders met gezag daar geen toestemming voor geven?
Wat zegt de wet?
In de wet is geen letterlijk antwoord terug te vinden op deze vraag. Nergens staat dat een gezinsvoogd alleen met het kind mag praten of dat de gezinsvoogd juist niet alleen met het kind mag praten.
De voormalig Minister voor Jeugd en Gezin heeft hier in 2010 wel een standpunt over ingenomen. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft hij het volgende:
“Van (gezins)voogdijwerkers wordt verwacht dat zij regelmatig contact hebben met het kind dat onder hun toezicht staat. Hoewel nergens in de methoden of regelgeving verplicht is gesteld dat dit contact buiten aanwezigheid van anderen volwassenen/opvoeders plaatsvindt, hanteren de meeste bureaus de regel dat de (gezins)voogdijwerker er naar streeft dit wel te doen. Vast staat wel dat de (gezins)voogdijwerker hiertoe zeker de bevoegdheid heeft. (Pleeg)ouders of andere opvoeders kunnen dit niet blokkeren. De MOgroep Jeugdzorg heeft mij laten weten dat gelet op het belang dat kinderen in staat moeten zijn hun (gezins)voogdijwerker over bepaalde problemen te vertellen, zij de bureaus jeugdzorg zal adviseren dit expliciet in hun beleid op te nemen.”
Hoe gaat het in de praktijk?
Recent zijn er nog twee uitspraken gedaan over de bevoegdheid van de gezinsvoogd op dit punt.
In september 2018 heeft een kinderrechter in Arnhem nog geoordeeld dat de gezinsvoogd met het kind in gesprek mag, ook al wilde de ouder met gezag dat niet. De rechter merkte op dat een ondertoezichtstelling met zich mee brengt dat zowel de ouder als het kind de aanwijzingen van de gezinsvoogd dient op te volgen. Voor zover de betreffende ouder vond dat hij het contact tussen de gezinsvoogd en het kind kon blokkeren, gaf de kinderrechter vervangende toestemming om met het kind te praten.
In 2019 heeft de rechtbank in Leeuwarden in dezelfde lijn een uitspraak gedaan. De kinderrechter merkte op dat niet in de Jeugdwet is opgenomen dat er een (vertrouwens)persoon bij het gesprek tussen de gezinsvoogd en het kind aanwezig zou moeten zijn. De kinderrechter benadrukte daarbij dat het in het belang van het kind is om de vrijheid te voelen om zich te kunnen uiten aan de gezinsvoogd. Het is om die reden ook van belang dat de ouder (emotioneel) toestemming geeft aan het kind om in gesprek te gaan met de gezinsvoogd. De kinderrechter gaf ook in deze uitspraak mee dat de ouder de aanwijzingen van de gezinsvoogd moet opvolgen.
Antwoord op de vraag
Natuurlijk kunnen er bijzondere situaties zijn, waarin het niet in het belang van het kind is om een gesprek te voeren met de gezinsvoogd of dat het in het belang van het kind is dat er een (vertrouwens)persoon aanwezig is. Het is en blijft altijd van belang om iedere situatie afzonderlijk te beoordelen. Gelet op het vorenstaande kan de vraag: “mag een gezinsvoogd zonder toestemming van de ouder met het kind praten?” in het algemeen wel worden beantwoord met: “Ja, dat mag”.
doorJessica BoekhoutVervangende toestemming voor vaccinaties
Indien een medische behandeling voor een minderjarige jonger dan 12 jaar noodzakelijk is om ernstig gevaar voor diens gezondheid af te wenden en de ouder die het gezag uitoefent zijn toestemming daarvoor weigert, heeft de gecertificeerde instelling (bv. Save, William Schrikker Stichting, Leger Des Heils) de mogelijkheid om vervangende toestemming te vragen aan de rechter.Vervangende toestemming
Al enkele jaren geleden heeft de rechtbank Oost-Brabant vervangende toestemming gegeven voor de medische behandeling van een minderjarige, inhoudende dat zij alle vaccinaties ontvangt van het Rijksvaccinatieprogramma. In deze procedure waren de minderjarige kinderen van de ouders niet langer woonachtig bij de ouders, maar in een pleeggezin. De oudste dochter was veelvuldig ziek. Zij was o.a. geconfronteerd met een fikse oogontsteking, hoge koorts en een ziekenhuisopname. Niet duidelijk was welke oorzaak hier aan ten grondslag lag. De gecertificeerde instelling heeft zich op het standpunt gesteld dat het meisje (extra) vatbaar zal zijn en blijven voor alle (gevaarlijke) kinderziekten als zij niet gevaccineerd zou worden. De ouders konden het Rijksvaccinatieprogramma niet steunen, omdat informatie op internet hen ervan heeft overtuigd dat de vaccinaties niet in het belang van hun kinderen zijn. Ondanks dat de kinderrechter van oordeel is dat onvoldoende aannemelijk is geworden dat het ontvangen van vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma noodzakelijk is om ernstig gevaar voor de gezondheid van het meisje af te wenden, heeft de kinderrechter toch het verzoek van de GI toegewezen. Artikel 3 van het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind geeft namelijk aan dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het kind een eerste overweging dienen te vormen en in de regel de doorslag behoren te geven. Tegen deze achtergrond heeft de kinderrechter het verzoek van de gecertificeerde instelling onder deze omstandigheden in het belang van het kind toegewezen. De enkele stelling van de ouders dat informatie op het internet hen ervan heeft overtuigd om niet akkoord te gaan met vaccineren, weegt daartegen in het licht van de tussen de ouders en het kind te maken belangenafweging, onvoldoende op. Als u juridische hulp nodig heeft voor een verzoek tot vervangende toestemming voor een medische behandeling van een minderjarige of wordt u geconfronteerd met een dergelijk verzoek van de gecertificeerde instelling en wenst zich daartegen te verweren, dan kunt u een beroep doen op ons kantoor.doorJessica BoekhoutVanaf 1 juli 2018: standaard pleeghulp tot 21 jaar
Soms wordt het beter geacht wanneer een kind – tijdelijk – ergens anders woont. Er wordt altijd gekeken of er de mogelijkheid bestaat om het kind op te vangen bij familie of bekenden. Als dit niet mogelijk is, wordt een kind in een pleeggezin geplaatst. De pleegouders zorgen dan voor het kind.
De huidige Jeugdwet
Op dit moment is een kind op het moment dat hij/zij 18 jaar wordt voor de wet volwassen. Dit betekent dat de jeugdhulp stopt en daarmee dus ook de pleegzorg. Er zijn echter pleegkinderen die ook na hun 18e verjaardag nog behoefte hebben aan ondersteuning. De jeugdwet maakt(e) het om die reden mogelijk om zogenoemde voortgezette pleegzorg te bieden voor pleegkinderen van 18 jaar en ouder. Dat ging tot 1 juli 2018 via een ‘nee, tenzij-systeem’, waarbij er moe(s)t worden aangetoond dat pleegzorg ook na het bereiken van de leeftijd van 18 jaar nog noodzakelijk is. De beslissing over de voortgezette pleegzorg ligt dan bij de gemeenten.
Bij voortgezette jeugdhulp loopt de begeleiding van de pleegouders en het pleegkind door. Dit betekent dat bijvoorbeeld ambulante hulpverlening of kamertraining niet zo maar tot een einde komt bij het bereiken van de leeftijd van 18 jaar. Ook blijven de ouders een pleegvergoeding ontvangen. De voortgezette hulp is wel altijd in een vrijwillig kader. Het pleegkind moet akkoord gaan, anders zal de hulp worden beëindigd. Aan dit systeem komt met ingang van 1 juli 2018 een einde.
Begeleiding naar volwassenheid
Met ingang van 1 juli 2018 kunnen pleegkinderen standaard tot 21 jaar in hun pleeggezin verblijven, tenzij het pleegkind heeft aangegeven geen gebruik meer te willen maken van pleegzorg. Het ‘nee, tenzij’ verandert naar een ‘ja, tenzij- systeem’. Hierover zijn afspraken gemaakt tussen Jeugdzorg Nederland, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport.
Een pleegzorgrelatie kan vanaf 1 juli 2018 alleen vóór het bereiken van de leeftijd van 21 worden beëindigd als de pleegkinderen dit zelf willen. De gemeenten zijn hierdoor derhalve verplicht om lopende / bestaande trajecten voor de pleegkinderen te verlengen tot 21 jaar. Op deze wijze hoopt men de pleegkinderen beter te kunnen begeleiden naar volwassenheid en hun zelfstandigheid.
De pleegzorg als vorm van voortgezette pleeghulp, zoals reeds beschreven in de Jeugdwet, blijft mogelijk vanaf 21 jaar tot 23 jaar. Op die manier is er wederom de mogelijkheid tot verdere begeleiding naar volwassenheid, afhankelijk van het betreffende individu. De wens van de overheid is immers om zorg op maat te bieden.
doorJessica BoekhoutEen verhuizing naar het buitenland tijdens een ondertoezichtstelling
Ouders vragen zich vaak af of zij mogen verhuizen met hun kinderen naar het buitenland op het moment dat de kinderen door de rechter onder toezicht zijn gesteld van een gecertificeerde instelling (Bureau Jeugdzorg, Save of bijv. de William Schrikker Stichting) of uit huis zijn geplaatst.
Allereerst is het van belang op te merken dat ondanks de ondertoezichtstelling de ouders nog steeds degene zijn die het ouderlijk gezag hebben over hun kinderen en op grond daarvan belangrijke beslissingen kunnen nemen over hun kinderen. Dit betekent dus ook een beslissing over een verhuizing naar het buitenland.
Het recht om te verhuizen
Het is een recht van iedere burger om te verhuizen, ook naar het buitenland; een ondertoezichtstelling perkt dit recht niet in.
Een ondertoezichtstelling wordt echter uitgesproken omdat dit in het belang van het kind is. De ouders zijn in het kader van de ondertoezichtstelling immers verplicht mee te werken aan de hulpverlening, in het belang van het kind.
Op het moment dat de ouders met de kinderen naar het buitenland gaan verhuizen, heeft dit tot gevolg dat de praktische uitvoering van de ondertoezichtstelling wordt ondermijnd. De rechtbank zal een beslissing om te verhuizen naar het buitenland om die reden als onverstandig en niet in het belang van de kinderen achten. Dit kan een verlenging van de ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing tot gevolg hebben.
Daarnaast is het mogelijk dat de gecertificeerde instelling aangifte doet van ontvoering, omdat er sprake is van ongeoorloofde onttrekking van de kinderen aan het bevoegde gezag. Of dit terecht is, is de vraag omdat feitelijk het gezag niet bij de gecertificeerde instelling ligt.
Uit de wetgeving en jurisprudentie blijkt dat de rechter een beslissing zal nemen in het belang van het kind en dat de Nederlandse rechter mogelijkheden heeft om een beslissing te nemen over de wel of niet geoorloofde verhuizing naar het buitenland.
Oordeelt de rechter dat de verhuizing onterecht is, kan dit tot gevolg hebben dat het gezin terug dient te verhuizen.
Concluderend ligt de bevoegdheid om te verhuizen bij de ouders. Echter, de gecertificeerde instelling is in staat om een verhuizing terug te draaien. Het is derhalve niet raadzaam om zonder overleg met de gecertificeerde instelling te verhuizen naar het buitenland.
doorSanne van BeersOntheffing van en ontzetting uit de ouderlijke macht
Ontheffing van en ontzetting uit de ouderlijke macht zijn kinderbeschermingsmaatregelen die verder gaan een ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing. In beide gevallen verliezen de ouder of de voogd het gezag.
Wat is ontheffing van het ouderlijk gezag?
Ontheffing van het ouderlijk gezag betekent dat de ouder het gezag over het kind verliest. Deze ontheffing wordt opgelegd indien de ouder niet in staat is om het kind op te voeden. Ontheffing van een ouder uit de ouderlijke macht kan op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie worden uitgesproken.
Vrijwillige ontheffing
Een ontheffing kan vrijwillig gebeuren. Dit betekent dat de ouder instemt met de ontheffing, artikel 1:268 lid 1 BW
Gedwongen ontheffing
De ontheffing kan ook gedwongen worden opgelegd. Dit betekent dat de ouder niet instemt met de ontheffing, artikel 1:268 lid 2 BW.
De rechtbank kan in de navolgende gevallen een gedwongen ontheffing opleggen:
- Indien de ondertoezichtstelling tenminste al een half jaar loopt en het kind onvoldoende wordt behoedt tegen de bedreiging van de zedelijke of geestelijke belangen of de gezondheid van het kind;
- Als na een uithuisplaatsing van anderhalf jaar of meer in het kader van de ondertoezichtstelling gegronde vrees bestaat dat de ouder (blijvend) niet in staat is om zijn kind op te voeden en te verzorgen;
- Als het kind sinds een jaar (op vrijwillige basis) bij een ander gezin woont en wordt opgevoed en terugkeer naar het ouderlijk gezin slecht is voor de ontwikkeling van het kind;
- De ene ouder uit de ouderlijke macht is ontzet en ontheffing van de andere ouder nodig is om ervoor te zorgen dat het kind geen contact heeft met de ontzette ouder.
Wat is ontzetting uit de ouderlijke macht?
Ontzetting uit de ouderlijke macht betekent dat de ouder – net als bij ontheffing – het gezag over het kind verliest. De grond waarop een ontzetting wordt opgelegd is echter anders dan bij ontheffing, ex artikel 1:269 lid 1 BW. De rechtbank kan in de navolgende situaties een ontzetting uitspreken:
- De ouder maakt misbruik van zijn gezag of er is sprake van grove verwaarlozing van het kind. Bijvoorbeeld wanneer ouders hun kinderen iedere vorm van onderwijs onthouden op grond van hun geloofsovertuiging. Of wanneer ouders bijvoorbeeld weigeren toestemming te geven voor een noodzakelijk hartoperatie van hun kind.
- De ouder vertoont slecht levensgedrag, welk gedrag een slechte invloed heeft op het kind. Bijvoorbeeld ernstig verslaafde ouders, ouder die is veroordeeld voor een zedenmisdrijf, vader die incest heeft gepleegd met oudere zusjes, ouders die deelnemen aan criminele organisaties.
Ontzetting kan op verzoek van de andere ouder, familieleden van het kind, de Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie worden uitgesproken.
Wie neemt het gezag over na een ontheffing of ontzetting?
De rechter neemt de beslissing over het verzoek tot ontheffing of ontzetting en draagt het gezag aan een (andere) voogd op. Het kan zijn dat de andere ouder (bijvoorbeeld in geval van een echtscheiding) het gezag over het kind krijgt. Als dit niet mogelijk is, kan een ander familielid tot voogd worden benoemd. Ook kan het zijn dat Bureau Jeugdzorg een voogd aanstelt. Tijdens de ontzetting of ontheffing woont het kind bij de voogd. Dit kan zowel familie zijn als een pleeggezin. Het is ook mogelijk dat het kind wordt opgevangen in een in een speciale voorziening van de jeugdbescherming, zoals een internaat.
Hoelang duurt een ontheffing of ontzetting?
De maatregel waarbij de ouder uit de ouderlijke macht wordt ontheven of ontzet is voor onbepaalde tijd. In meer dan 90% van de gevallen eindigt de ontheffing of ontzetting (van rechtswege) zodra het kind meerderjarig is.
Echter kan er ook voordien een verzoek tot herstel van het gezag worden ingediend bij de rechtbank. Zowel de ouder van het kind, als het kind en de Raad voor de Kinderbescherming kunnen een verzoek tot herstel van het gezag indienen. Van belang is dan dat er wordt aangetoond dat de grond waarop het gezag werd beëindigd niet meer aanwezig is en dat het kind dan ook weer kan worden toevertrouwd aan de ouder of voogd, artikel 1:277 BW).
doorJessica BoekhoutBlog: de schriftelijke aanwijzing
In deze blog bespreken wij de schriftelijke aanwijzing: wat is een schriftelijke aanwijzing? Wat kunt u doen indien u het met de aanwijzing niet eens bent?
Een schriftelijke aanwijzing
Als er sprake is van een ondertoezichtstelling wordt het gezag niet van de ouder(s) met gezag ontnomen, maar beperkt. Niet de ouder, maar het kind wordt onder toezicht gesteld. In het kader van een ondertoezichtstelling heeft de jeugdbescherming diverse middelen om in te zetten, in het belang van het kind. Eén van de middelen is een schriftelijke aanwijzing.
Wat is een schriftelijke aanwijzing?
Een schriftelijke aanwijzing bevat een opdracht om iets wel of juist niet te doen. Bij het geven van een schriftelijke aanwijzing is het van belang dat deze aanwijzing het doel van de ondertoezichtstelling en het belang van de minderjarige dient. Het kan bijvoorbeeld inhouden dat de minderjarige naar speciaal onderwijs moet of dat u hulpverlening moet accepteren. Veel aanwijzingen gaan ook over de omgang.
Een schriftelijke aanwijzing wordt pas gegeven als de ouders (met gezag) of de minderjarige niet willen meewerken. Het voornemen om een schriftelijke aanwijzing te geven wordt eerst aangekondigd. Dit biedt dan de mogelijkheid om hierop te reageren en/of de ouders en de minderjarige in de gelegenheid te stellen om de opdracht alsnog uit te voeren.
Als u niet meewerkt
Als u een schriftelijke aanwijzing krijgt van de jeugdbescherming, dan is dat niet vrijblijvend. U bent verplicht deze schriftelijke aanwijzing op te volgen.
Als u de schriftelijke aanwijzing niet opvolgt, dan kan de jeugdbescherming de schriftelijke aanwijzing laten bekrachtigen door de kinderrechter. Zo nodig met een dwangmiddel. Dit betekent dat de kinderrechter wordt verzocht een oordeel te geven over de schriftelijke aanwijzing en eventueel daaraan een dwangmiddel kan verbinden. Een dwangmiddel kan zijn bijvoorbeeld een dwangsom.
Daarnaast zal het niet meewerken aan een schriftelijke aanwijzing gevolgen kunnen hebben voor de verlenging van de ondertoezichtstelling.
Niet eens met de schriftelijke aanwijzing
Als u het niet eens bent met de schriftelijke aanwijzing, dan kan er bij de kinderrechter een verzoek worden ingediend om de schriftelijke aanwijzing vervallen te laten verklaren. Dit verzoek moet binnen twee weken worden ingediend. Totdat de kinderrechter anders heeft beslist, dient de schriftelijke aanwijzing te worden opgevolgd. Het is niet mogelijk om tegen de beslissing van de kinderrechter in hoger beroep te gaan.
Daarnaast kunt u de jeugdbescherming verzoeken om de schriftelijke aanwijzing te laten vervallen, bijvoorbeeld omdat de situatie is gewijzigd. De betreffende wijziging moet wel goed onderbouwd worden. De jeugdbescherming moet binnen twee weken na indiening van uw verzoek hierop schriftelijk reageren. Reageert de jeugdbescherming niet, dan valt het niet reageren aan te merken als een afwijzing. Tegen deze afwijzing is het mogelijk om in beroep te gaan bij de kinderrechter.
Juridische advies en bijstand
Heeft u een schriftelijke aanwijzing ontvangen en bent u het hier niet mee eens of heeft u andere vragen. Wij zijn u graag van dienst. U kunt contact opnemen met ons kantoor op 030-6982030 of ons contactformulier invullen.