Jaarlijks archief 2022

doorSanne van Beers

Rechtsbescherming bij uithuisplaatsingen

Toeslagenaffaire

Op 12 mei 2022 vond in de Tweede Kamer een verhit debat plaats over het uithuisplaatsen van kinderen, waarbij de nadruk van het debat lag op slachtoffers van de toeslagenaffaire. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bleek dat sinds 2015 er 1.675 kinderen uit huis zijn geplaatst van ouders die gedupeerd zijn in de toeslagenaffaire. Tot op de dag van vandaag zijn er onder begeleiding van het Ondersteuningsteam nu twee kinderen van de door de toeslagenaffaire gedupeerde ouders terug naar huis gegaan. Het Ondersteuningsteam biedt sinds begin april 2022 hulp aan toeslagenouders met uit huis geplaatste kinderen.

Factsheet Uithuisplaatsingen

Onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben op verzoek van de Tweede Kamer een Factsheet uithuisplaatsingen opgesteld, waarin door de onderzoekers een helder overzicht van de knelpunten bij uithuisplaatsingen wordt gegeven. Als grootste knelpunt wordt opgemerkt dat er is geconcludeerd dat er een gebrek aan rechtsbescherming is. Door het ontbreken van verplichte procesvertegenwoordiging heeft dit ervoor gezorgd dat ouders opvallend vaak zonder advocaat tegenover een professionele overheidsinstantie staan, zoals de Raad voor de Kinderbescherming of Bureau Jeugdzorg, die als repeat player meer kennis, middelen en bevoegdheden heeft. De wettelijke vereisten die gelden geven onvoldoende richting aan de kinderrechter. Daarnaast is gebleken dat de rapportages en dossiers kwalitatief slecht zijn en de reden van de  uithuisplaatsingen onvoldoende is onderbouwd.

Verder is geconstateerd dat Jeugdzorg zo snel mogelijk alles in moet zetten op familieversterking, dat gebeurt nu nog te weinig. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat de meeste kinderen echt schade ondervinden van uithuisplaatsingen en altijd terug willen.

Ondersteuningsteam

De belangrijkste positieve uitkomst van het debat in de Tweede Kamer is dat iedereen ervan overtuigd lijkt dat het noodzakelijk is om veranderingen door te voeren in het systeem van Jeugdbescherming en Jeugdhulp. En er een Ondersteuningsteam is opgericht die gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire helpt bij contactherstel, gratis bijstand, voorrang bij de behandeling van de zaak op zitting, laagdrempelig toegang tot de dossiers en op korte termijn de mogelijkheid tot herziening van de uithuisplaatsing of herstel in gezag. Dit gun je echter alle ouders en kinderen.

Mocht u hulp nodig hebben bij een voorgenomen uithuisplaatsing of ondertoezichtstelling of bij het voeren van verweer tegen een verlenging van een uithuisplaatsing of ondertoezichtstelling, dan is het altijd mogelijk om nader advies in te winnen bij een van onze familierechtadvocaten (op 030-6982030 of via ons contactformulier). Wij helpen u dan graag verder.

doorJessica Boekhout

Toeslagenaffaire en uithuisplaatsing

Toeslagenaffaire en uithuisplaatsing

De toeslagenaffaire (ook wel kinderopvangtoeslagaffaire of toeslagenschandaal) is een gevolg van onterechte fraudeverdenkingen door de Belastingdienst met kinderopvangtoeslagen en de strenge terugvorderingen die daarbij hebben plaatsgevonden. Er zijn duizenden ouders bij wie onterecht de kinderopvangtoeslag werd stopgezet en teruggevorderd, met alle gevolgen van dien.

Inmiddels is door het Centraal Bureau voor de Statistiek ook bekend gemaakt dat er vermoedelijk ruim 1.000 kinderen van gedupeerden van de Toeslagenaffaire zijn geconfronteerd met een uithuisplaatsing.

Een uithuisplaatsing

Op het moment dat een kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en de ouders zijn niet in staat om deze ontwikkelingsbedreiging weg te nemen, kunnen er beschermingsmaatregelen worden getroffen. Dit zijn maatregelen als een ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing.

Een uithuisplaatsing is een vergaande maatregel, omdat de kinderen dan worden gescheiden van hun ouders. Dit mag dan ook alleen worden gedaan als dit in het belang van het kind is.

Het is op dit moment nog niet duidelijk of er uithuisplaatsingen hebben plaatsgevonden die een gevolg zijn geweest van de toeslagenaffaire, door bijvoorbeeld schuldenproblematiek van de ouders of andere redenen. Kinderen mogen niet op basis van armoede of schuldenproblematiek zo maar uit huis worden geplaatst. In beginsel hebben kinderen namelijk het recht om op te groeien bij hun ouders.

Onderzoek naar uithuisplaatsingen

Er dient dan ook een onderzoek plaats te vinden naar de grote hoeveelheid uithuisplaatsingen die hebben plaatsgevonden. Indien blijkt dat dit is gebeurd ten gevolge van de toeslagenaffaire kan dit als onrechtmatige uithuisplaatsingen worden aangemerkt.

Inmiddels heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan het Centraal Bureau voor de Statistiek gevraagd de uithuisplaatsingen van de kinderen te differentiëren naar leeftijd, gemeente, jeugdregio, en naar type jeugdbeschermingsmaatregel (ondertoezichtstelling of voogdij). Dit brengt hopelijk meer informatie over de situatie van de diverse gezinnen en hoe deze situaties zo snel mogelijk kunnen worden opgelost in het belang van het kind.

doorJessica Boekhout

Alles over de gezinsvoogd

De gezinsvoogd

Wanneer er zorgen zijn over (de verzorging of opvoeding van) de kinderen, kunt u te maken krijgen met een kinderbeschermingsmaatregel, zoals een ondertoezichtstelling. Als de rechter een ondertoezichtstelling uitspreekt, krijgt u een gezinsvoogd toegewezen vanuit een gecertificeerde instelling.

Wat doet een gezinsvoogd?

De gezinsvoogd wordt soms ook wel de jeugdbeschermer of een jeugdmanager genoemd. De gezinsvoogd gaat met de ouders en het kind in gesprek. Door gesprekken te voeren krijgt de gezinsvoogd meer informatie over de situatie. Het is de taak van de gezinsvoogd om het welzijn van het kind in de gaten te houden en in te grijpen wanneer dat nodig is.

De ouders blijven verantwoordelijkheid voor hun kind, maar de gezinsvoogd begeleidt het gezin en dient ondersteuning te bieden aan zowel de ouders als het kind. Dit kan gaan om ondersteuning op emotioneel gebied, maar ziet ook op praktische zaken.

De gezinsvoogd maakt een plan van aanpak. Dit is een schriftelijk verslag, waarin staat welke doelen er gehaald moeten worden om de zorgen weg te nemen, zodat de ouders uiteindelijk weer zelf alle opvoedingsverantwoordelijkheid op zich kunnen nemen.  Ook kijkt de gezinsvoogd hoe deze doelen behaald kunnen worden. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld:

  • gesprekken tussen de ouders onder begeleiding van de gezinsvoogd;
  • gesprekken tussen de ouders onder begeleiding van een andere professionele instantie;
  • inschakelen van een instantie die begeleiding thuis biedt bij de opvoeding (bijvoorbeeld opvoedondersteuning);
  • observeren en begeleiden van de omgangsmomenten tussen de ouder(s) en het kind;
  • het maken en vastleggen van onderlinge afspraken;
  • etc.

De ouders zijn verplicht om de hulp en ondersteuning van een gezinsvoogd bij de opvoeding te accepteren.

Wat kan ik doen als ik niet tevreden ben over mijn gezinsvoogd?

Soms verloopt de samenwerking met een gezinsvoogd niet goed. De communicatie verloopt niet goed, u voelt zich niet gehoord of u bent van mening dat niet de juiste hulp wordt ingezet. Er zijn verschillende mogelijkheden om hier als ouder iets aan te doen.

  1. de gecertificeerde instelling

Een gezinsvoogd is werkzaam bij een gecertificeerde instelling. Een optie is om een gesprek aan te vragen met de gezinsvoogd en zijn/haar leidinggevende van de gecertificeerde. Tijdens dit gesprek kan je aangeven waar je mee zit, zodat er met elkaar over gesproken kan worden.

Mocht dit niet tot een oplossing leiden, dan is het mogelijk een officiële klacht in te dienen bij de gecertificeerde instelling. Iedere instelling van een gecertificeerde kent een eigen klachtenprocedure. Het is belangrijk deze bij de instelling op de vragen of te kijken of deze op de website van de gecertificeerde instelling staat opgenomen. Vaak moet een klacht binnen één jaar worden ingediend. Het advies is om een klacht zo spoedig mogelijk in te dienen.

Bij voornoemde opties is het ook mogelijk om een andere gezinsvoogd te vragen. Uiteraard is het belangrijk dat gemotiveerd wordt aangegeven, waarom dit in uw situatie van belang is.

  • Stichting Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg, het AKJ

Iedere ouder, elke jongere en elk kind die te maken krijgt met jeugdhulp, kan hulp en ondersteuning vragen bij het AKJ. Het AKJ kan o.a. advies en informatie geven, biedt vertrouwenspersonen en biedt ook klachtenondersteuning.

Op het moment dat er vragen zijn over de uitvoering van de ondertoezichtstelling, het werk van de gezinsvoogd, is het verstandig om te bellen met het AKJ. Zij luisteren naar uw verhaal en kunnen op basis daarvan het beste beoordelen op welke manier zij u verder kunnen helpen.

Voor meer informatie: www.akj.nl

  • De kinderombudsman

De kinderombudsman is er voor kinderen en jongeren tot 18 jaar. Zij helpen hen om voor hun rechten op te komen. Zij geven advies over wat je het beste kan doen, gaan met de betrokken organisaties praten of starten een onderzoek.

Voor meer informatie: www.dekinderombudsman.nl

  • Een procedure bij de rechtbank

Als de hiervoor geboden opties niet tot het gewenste resultaat leiden, kan er mogelijk ook een verzoek worden ingediend bij de rechtbank.

We hebben het dan in eerste instantie over de geschillenregeling of over verzoeken naar aanleiding van een schriftelijke aanwijzing van een gezinsvoogd. Dit verzoek moet worden ingediend door een advocaat. De kinderrechter zal een zitting plannen en met alle betrokkenen in gesprek gaan. Als er geen oplossing wordt gevonden, zal de rechter een beslissing nemen. Hier dient vervolgens uitvoering aan gegeven te worden.

Een andere optie is vaak nog een verzoek om een andere gecertificeerde instelling. Dat moet dus niet alleen de gezinsvoogd worden vervangen, maar de gehele instelling. Voor deze procedure is een goede motivering wel erg belangrijk. Ook dit verzoek moet worden ingediend door een advocaat, waarna er een zitting zal worden gepland op de rechtbank.

  • De informele rechtsingang

Voor minderjarige kinderen (vanaf 12 jaar) bestaat er nog de informele rechtsingang. Minderjarigen kunnen zelf een brief schrijven naar de rechtbank en aangeven dat zij het niet eens zijn de hulp van hun gezinsvoogd. De kinderrechter kan op basis van de brief afwegen of zij het kind uitnodigen voor een gesprek

Tot slot

De gezinsvoogd heeft een grote rol in het leven van ouders en het kind als er sprake is van een ondertoezichtstelling. De ouders zijn verplicht om de hulp te accepteren, maar mogen uiteraard hier wel kritisch op zijn. De hiervoor beschreven opties zijn de meest voorkomende mogelijkheden voor ouders om op te treden tegen een gezinsvoogd. Heeft u nog vragen? Neemt u dan gerust contact met ons op.

doorSanne van Beers

Verlies contact met ouders, familie en vrienden

Onderzoek wijst uit : “Uit huis geplaatste kinderen verliezen contact met ouders, familie en vrienden.”

Een onderzoeker van Stichting Het Vergeten Kind, Yfke van der Ploeg, heeft in een interview in het Algemeen Dagblad aangegeven dat:

“uithuisgeplaatste kinderen die nog weinig contact hebben met dierbaren, vaker gedragsproblemen hebben. Ook doen ze het minder goed op school en krijgen ze vaker problemen binnen het pleeggezin.

Het zou ze enorm helpen als ze hun ouders of familieleden wel blijven spreken en zien. Er moet contact blijven, het zijn de wortels van een kind, het heeft ze gemaakt tot wie ze zijn. Verwatert het contact, dan doet dat ook iets met die wortels, die kun je niet zo maar weghalen.”

Indien er sprake is van een uithuisplaatsing, bepaalt de betrokken gezinsvoogd welke omgangsregeling in het belang van de minderjarige wordt geacht. Echter niet alleen uit de rechtspraktijk, maar ook uit onderzoek is nu gebleken dat kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, vaak het contact verliezen met een of meerdere personen die belangrijk voor hen zijn. Uit huis geplaatste kinderen zijn afhankelijk van hulpverleners voor het contact met hun ouders, familie en vriendjes. Echter hebben hulpverleners te weinig tijd om dat waar te maken, of hebben vooroordelen over het sociale netwerk van een kind en werken er niet mee samen.

De impact die een uithuisplaatsing teweegbrengt is al groot genoeg, zegt Stichting Het Vergeten Kind, dat zich inzet voor deze kinderen. Daar komt nog bovenop dat er in de meeste gevallen geen goed afscheid mogelijk is van ouders, andere familieleden en vrienden omdat de kinderen vaak onverwachts uit huis worden gehaald. Uit een recent onderzoek leerde de stichting dat ruim de helft (56 procent) van de kinderen sinds hun uithuisplaatsing het contact verloren is met minstens één persoon die belangrijk voor hen is.

Juridische mogelijkheden om tot een uitbreiding van de omgang te komen in het kader van een uithuisplaatsing

  • schriftelijke aanwijzing (artikel 1:263 BW)

Indien er door de gezinsvoogd niet wordt gewerkt aan een frequente omgangsregeling tussen de ouders en hun kind, kunnen de ouders allereerst de gezinsvoogd verzoeken om aan hen een schriftelijke aanwijzing op te leggen waarin de gewenste omgangsregeling wordt opgenomen. Mocht de gezinsvoogd ertoe bereid zijn om een schriftelijke aanwijzing op te leggen waarbij wel een omgangsregeling is opgenomen, maar deze omgangsregeling is zeer beperkt dan kunnen de ouders zich wenden tot de rechtbank met het verzoek om een vervallen verklaring van de schriftelijke aanwijzing en de rechter te verzoeken om een wijziging c.q. uitbreiding van de omgangsregeling.

  • beoordeling geschil in het kader van de ondertoezichtstelling (artikel 1:262 BW)

Echter uit de praktijk blijkt veelal ook dat de gezinsvoogd niet bereid is danwel geen aanleiding ziet om de omgangsregeling op te nemen in een schriftelijke aanwijzing. Om het ouders alsnog mogelijk te maken om de omgangsregeling – zoals deze is opgelegd door de gezinsvoogd – te laten toetsen door de rechter bestaat er voor de ouders met gezag de mogelijkheid om aan de rechtbank een verzoek voor te leggen tot beoordeling geschil in het kader van de ondertoezichtstelling op grond van artikel 1:262b BW. In een dergelijke verzoek kan de ouder de door hem of haar gewenste omgangsregeling voorleggen aan de kinderrechter. De kinderrechter zal op dit verzoek van de ouder dan een beslissing nemen die in het belang van de minderjarige wordt geacht. 

Voor vragen over een uitbreiding van de omgangsregeling in het kader van een uithuisplaatsing kunt u vrijblijvend contact opnemen met ons kantoor.